اثر تورم بر بازار های مالی (سهام – طلا – نرخ ارز)

این روزها صحبت تورم (inflation) و افزایش بی رویه آن در کل دنیا به گوش می رسد. برای ما ایرانی ها تورم مفهوم قدیمی است که سالهاست با گوشت و خون خود مفهوم را لمس کرده ایم. اما برای مردم سایر نقاط دنیا موضوع به این روشنی نیست. اما امروز می خواهیم ببینیم که اثر تورم بر بازار های مالی مانند سهام، طلا و نرخ ارز چگونه است. همچنین تورم آمریکا بر نرخ ارز و بازار های مالی سایر کشورها (market place) را بررسی خواهیم کرد.

اقتصاددانان بر این عقیده اند که مقدار کمی تورم، نشانه مثبت یک اقتصاد سالم است. چندین بانک مرکزی بزرگ هدف تورم 2 درصدی دارند که به اعتقاد آن‌ها نرخ قابل کنترل و پایداری برای اقتصاد است. اگر قیمت ها برای مصرف کننده خیلی سریع افزایش یابد، نه تنها به جیب ما آسیب می رساند، بلکه پیامدهای منفی زیر را برای کل اقتصاد به همراه دارد:

• مردم پول کمتری خرج می کنند (چون همه چیز به سرعت گران می‌شود)
• بنگاه‌های اقتصادی رغبت کمتری برای تولید دارند (چون هزینه مواد اولیه افزایش یافته و قدرت خرید مردم کمتر شده است)
• اشتغال کاهش پیدا می‌کند (هر دو مورد بالا به نوبه خود می تواند منجر به کاهش مشاغل شوند)

اثر تورم بر بازار های مالی: وضعیت نرخ تورم در دنیا چگونه است؟

برای بررسی اثر تورم بر بازار های مالی باید وضعیت کشور های مختلف را رصد کرد. تورم در سراسر جهان به ویژه برای اقتصادهای نوظهور مانند برزیل، هند، روسیه و … به اوج خود رسیده است. کشورهایی مانند برزیل، ترکیه و اوکراین قبلاً شاهد نرخ تورم بیش از 10 درصد بوده اند. اما برای بازارهای مالی جهانی، به ویژه در مورد افزایش تورم که در اقتصادهای بزرگ مشاهده می شود، نگرانی وجود دارد. اتفاقاتی که باعث نگرانی فعالان بازارهای مالی شده به شرح زیر است:

1. ایالات متحده آمریکا به تازگی سریع ترین رشد نرخ تورم را از سال 1982 گزارش کرده است. نرخ تورم این کشور برای ژانویه 2022 نسبت به ژانویه 2021 (سال به سال) 7.5 درصد افزایش یافت.
2. در منطقه یورو (کشورهای اروپایی که یورو را به عنوان ارز رسمی انتخاب کرده‌اند)، مقایسه سالانه تورم برای CPI (شاخص قیمت مصرف کننده) در ماه ژانویه به بالاترین حد خود یعنی 5.1% رسید.
3. در بریتانیا، CPI دسامبر 5.4 درصد نسبت به سال قبل افزایش یافت و به بالاترین سطح خود از سال 1992 رسید.

این نگرانی ها در مورد وضعیت تورم جهانی، فعالان بازار های مالی را در تنگنا قرار داده است. همه منتظر تصمیماتی هستند که اقتصاد های بزرگ مانند آمریکا، اروپا و چین خواهند گرفت. تصمیمات مختلف می‌تواند پیش بینی فعالان را به کلی نابود کند.

اثر تورم بر عملکرد بازار های مالی: چرا تورم کشور های جهان در حال افزایش است؟

افزایش غیر متناسب سطح عمومی قیمت ها یا همان تورم دلایل متعددی دارد. در تورمی که در حالا حاضر و در سال 2022 به وجود آمده متفاوت از دلایل همیشگی تورم است. علت اصلی افزایش نرخ تورم جهانی در حال حاضر موراد زیر است:

• افزایش قیمت سوخت و مواد اولیه
• دستمزدهای بالاتر، امکان سخت تر یافتن نیروی کار (کارگر)
• اختلالات زنجیره تامین (به این معنی که مواد اولیه به اندازه کافی در دسترس نیست. دلیل این امر کاهش ظرفیت کارخانجات و همین طور کاهش فعالیت بنادر و راههای مبادله کالاست که در نهایت به کاهش نیروی کار برمی گردد)

این عوامل باعث می‌شوند که کسب‌وکارها، با توجه به هزینه های بالاتر خودشان، اجناس خود را با قیمت های بالاتری به دست مشتری می‌رسانند. اینگونه است که اثر تورم بر بازار های مالی نمایان می‌شود. این چرخه به تورم فشاری هزینه معروف است. همچنین، از آنجایی که کالاها یا خدماتی که این مشاغل ارائه می‌کنند، در عرضه کمیاب هستند و نمی‌توانند با افزایش تقاضا همراهی کنند، این شرکت‌ها، قیمت‌های بالاتری را از مشتریانی که مایل و و قادر به پرداخت هزینه هستند، درخواست میکنند. این چرخه نیز به تورم عرضه و تقاضا معروف است.

تورم و بازار های مالی: آیا می توان تورم را کنترل کرد؟

احتمالا بله. اما علی رقم اینکه مهار تورم روش های واضحی دارد که سال هاست اقتصاددانان و دولت ها این موارد را پذیرفته‌اند، بانک‌های مرکزی کشورهای دنیا، سرکوب تورم از طریق افزایش نرخ بهره را اولویت اول خود قرار داده‌اند:

• بانک انگلستان تاکنون دو بار نرخ بهره را افزایش داده است (10 واحد در دسامبر و 15 واحد پایه دیگر در فوریه). این اولین بار از سال 2004 است که بانک مرکزی انگلیس در جلسات متوالی افزایش های متوالی را آغاز میکند.
• بازارها انتظار دارند که فدرال رزرو آمریکا در سال جاری، از ماه مارس، پنج بار نرخ بهره را افزایش دهد. در روزهای اخیر گلدمن ساکس از امکان 7 بار افزایش نرخ بهره در سال جاری میلادی نیز صحبت کرد.
• تا همین ماه گذشته انتظار می رفت بانک مرکزی اروپا تنها در سال 2023 نرخ بهره را افزایش دهد. اما الان به نظر کی رسد که امکان افزایش نرخ بهره در سال جاری میلادی دور از ذهن نیست.

افزایش نرخ بهره شاید در کوتاه مدت باعث کاهش انتظارات تورمی شود، اما در طولانی مدت راه حلی نیست که باعث از بین رفتن رفتم شدید شود و اثر تورم بر بازار های مالی را خنثی کند. به همین علت باید منتظر تصمیمات جدیدی از سوی بانک مرکزی آمریکا و سایر کشور ها باشیم.

تورم چگونه بر بازار مالی تأثیر می گذارد؟

تا اینجا مروری بر وضعیت نرخ تورم کشور های دنیا مانند آمریکا، بریتانیا و … داشتیم. اما هدف اصلی حامی آکادمی از این مقاله، آشنایی شما با تاثیر نرخ تورم بر بازدهی بازار های مالی مانند سهام و طلا است. در ادامه این موضوع را به طور کامل شرح می‌دهیم.

اثر تورم بر بازار مالی ارز: قدرت دلار آمریکا در حال افزایش است

به طور کلی، اگر دیده شود که بانک مرکزی نرخ‌ها را سریع‌تر از حد انتظار افزایش می‌دهد، بازارهای مالی تمایل دارند ارز آن بانک مرکزی را تقویت کنند. در زمان نگارش این مقاله، پس از اینکه ایالات متحده بالاترین نرخ تورم خود را در 40 سال اخیر گزارش داد، دلار در برابر همه کشورهای همتای خود در گروه 10 قوی تر شده است. تا زمانی که بازارها فکر می کنند فدرال رزرو باید کارهای بیشتری برای مبارزه با تورم انجام دهد (یعنی نرخ بهره را چند برابر یا به میزان بیشتر افزایش دهد)، دلار آمریکا سود خواهد برد.

این صحبت جو بایدن نشان دهنده این موضوع است که تورم باعث رشد اقتصاد آمریکا می‌شود. با این حال، یک هشدار کلیدی در این مورد وجود دارد. دلار قوی تر این فرض را ایجاد می کند که اقتصاد ایالات متحده به اندازه کافی قوی است که بتواند نرخ های بهره بالاتر را تحمل کند (مصرف کنندگان و مشاغل ایالات متحده می توانند به هزینه های خود ادامه دهند).

اثر تورم بر بازار های مالی سهام: سهام فناورانه ممکن است بیشتر سقوط کند

با افزایش نرخ بهره، وام گرفتن برای شرکت‌ها گران‌تر می‌شود، زیرا باید به وام‌های خود سود بیشتری بپردازند. از این رو، شرکت هایی که با کمک پول قرض گرفته شده در حال رشد هستند، ممکن است نتوانند آنقدر توسعه پیدا کنند، زیرا برای پرداخت سود وام خود به پول بیشتری نیاز دارند. زمانی که بازارها نسبت به توانایی این شرکت برای رشد خوش‌بین نیستند، معمولاً قیمت سهام پایین می آید، زیرا سرمایه‌گذاران به دارایی‌های دیگری توجه می کنند که می‌توانند بازده بیشتری داشته باشند.

اثر تورم بر بازار طلا: تورم طلا را در تنگنا قرار می دهد

معمولا طلا به عنوان راهی برای حفظ ثروت در مواقعی که تورم بالاست و قدرت خرید کاهش می‌یابد (حفاظ تورمی) در نظر گرفته می‌شود. با این حال، تورم باعث افزایش نرخ بهره نیز می شود. و زمانی که نرخ‌های بهره افزایش می‌یابد، قیمت طلا کاهش می‌یابد (یا به طور خاص، زمانی که بازدهی خزانه‌داری و بازدهی تعدیل‌شده بر اساس تورم با پیش‌بینی افزایش نرخ بهره توسط فدرال رزرو بالاتر می‌رود).  این به این دلیل است که طلا برخلاف اوراق 10 ساله خزانه داری ایالات متحده (اوراق قرضه دولتی) که در زمان نوشتن بیش از 1.90 درصد بازدهی ارائه می دهند، بازدهی ارائه نمی دهد. به طور کلی، قیمت طلا می تواند حمایت کافی را به عنوان پوشش تورم پیدا کند، اگرچه انتظار می رود بیش از افزایش قیمت کاهش یابد.

اما صبر کنید، داستان تورم پیچشی دارد

اکنون بازارها همچنین نگران هستند که اگر فدرال رزرو برای افزایش نرخ بهره عجله داشته باشد تا تورم را کنترل کند، به اقتصاد آسیب می رساند. وقتی نرخ‌ بهره افزایش می‌یابد و هزینه‌های وام‌گیری افزایش می‌یابد، و پول دست مردم و شرکت ها به دلیل افزایش نرخ بهره کاهش می یابد. اگر نرخ‌های بهره بالاتر در واقع سطوح مخارج را پایین بیاورد، می‌تواند شاهد کاهش رشد اقتصادی باشد، یا بدتر از آن، اقتصاد وارد رکود شود. این یک اشتباه ناخواسته از سوی بانک مرکزی آمریکا خواهد بود. اگر واقعاً در ایالات متحده، بزرگترین اقتصاد جهان، رکودی وجود داشته باشد، پس دارایی‌های امن (دارایی‌هایی که سرمایه‌گذاران در مواقع ترس به آن سرازیر می‌شوند) مانند طلا، فرانک سوئیس و ین ژاپن سود خواهند برد.

تاثیرات تورم آمریکا و جهان بر بازار های مالی مهم را بررسی کردیم. اما قطعا سوالات زیادی در ذهنتان وجود دارد که با خواندن یک مقاله به جواب آن‌ها نمی‌رسید. پس اگر نگران دارایی های خود در بازار های مالی هستید و به پاسخ سوالتان نرسیدید، ساده ترین و سریع ترین راه پرسیدن سوالاتتان از حامی آکادمی است. لطفا هر سوالی که دارید در زیر این مقاله بپرسید تا مدرسین مجرب حامی آکادمی در اسرع وقت به صورت کامل سوالاتتان را پاسخ دهند.